Uluslararası Adalet Divanı, Güney Afrika’nın İsrail’e açtığı soykırım davasında kararını açıklayacak
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasına ilişkin ilk kararını bugün TSİ 15.00’te açıklayacak.
Avukatların çoğu mahkemenin Güney Afrika’nın geçici tedbir veya bazı önleyici taleplerini kabul edeceğini düşünüyor.
Hollanda’nın Lahey kentinde yapılacak duruşmada Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naledi Pandor da hazır bulunacak.
İsrail ise bu taleplerin reddedileceği görüşünde.
İsrail Hükümet Sözcüsü Eylon Levy, “Elbette mahkemenin Güney Afrika tarafından yöneltilen bu tamamen saçma suçlamaları kabul edilemez bulmasını bekliyoruz” dedi.
Davanın konusu nedir?
Güney Afrika, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonunun 1948’de imzalanan BM Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık’ta Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuştu.
Soykırım kanıtlanması en zor suçlardan biridir. Çünkü “soykırım kastı” insanları öldürmenin ötesinde eylemler gerektirir.
Bir devletin ulusal, etnik veya dini bir grubu kısmen veya tamamen yok etmek istediğinin ispatlanması gerekir.
Güney Afrika’nın, İsrail’in planının veya davranışının başka hiçbir şeyle açıklanamayacağını kabul etmesi gerekiyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) en yüksek mahkemesi olan ICJ, devletler arasındaki anlaşmazlıklara bakar.
Bugüne kadar hiçbir devlet soykırımdan suçlu bulunmadı.
UAD, 2007 yılında Sırbistan’ın, 1995 yılında Bosna Hersek’te 8 bin Müslüman erkeğinin öldürüldüğü Srebrenitsa Soykırımı’nı önlemede yetersiz olduğuna hükmetmişti.
Geçici tedbir nedir?
Bunlar bölgedeki durumun daha da kötüleşmemesi için alınabilecek geçici kararlardır.
Uzmanların çoğu, Güney Afrika’nın, ‘hiçbir şey yapılmazsa’ hayata yönelik büyük tehditlerin yaşanacağını insanlara kabul ettirmeyi başardığını düşünüyor.
Bu, davanın 11-12 Ocak kısmında yapıldı. İsrail 12 Ocak’ta savunmasını yaptı.
Güney Afrika, mahkemeden İsrail’in Gazze’deki savaşı durdurmasını ve Gazze’ye insani yardım girişine yönelik kısıtlamaları kaldırmasını talep etmişti.
İsrail Gazze’de neden savaşıyor?
Gazze’de Hamas’ın kontrolündeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre aralarında çok sayıda kadın ve çocuğun da bulunduğu 25 bin 700’den fazla kişi hayatını kaybetti.
Gazze nüfusunun yaklaşık dörtte üçünü oluşturan 1,7 milyon kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığı tahmin ediliyor.
Bu çatışma, 7 Ekim’de Hamas militanlarının Gazze’den İsrail’e girip sınır bölgelerindeki asker ve sivillere saldırmasıyla başladı. Militanlar en az 1.200 İsrailliyi öldürdü ve 240 kişiyi rehin aldı.
Buna karşılık İsrail önce Gazze’ye hava saldırısı düzenledi, ardından karadan işgale başladı.
İsrail bu suçlamaya nasıl yanıt verecek?
Soykırım suçlamasını “ciddi bir çarpıtma” olarak nitelendiren İsrail, kendisini savunma hakkına sahip olduğunu ve Filistinli sivilleri değil Hamas militanlarını hedef aldığını belirtiyor.
ICJ neye karar verebilir?
UAD geçici tedbir kararı verebilir ancak bunlar Güney Afrika’nın talep ettiğinden farklı olabilir.
Mahkeme, İsrail’in uluslararası insan hakları hukukuna uymasına, Gazze’ye bir inceleme heyeti gönderilmesini kabul etmesine veya insani yardım üzerindeki kısıtlamaları kaldırmasına karar verebilir.
Mahkemenin kararları hukuken bağlayıcıdır ve temyiz sistemi bulunmamaktadır.
Öte yandan mahkeme, devletleri kararlarını uygulamaya zorlayamaz.
Bu davanın açılması İsrail’in soykırım yaptığı anlamına mı gelir?
Hayır. Mahkeme bugün davayı kabul edilebilir bulup ihtiyati tedbir kararı verse bile dava sonunda soykırımın işlenmediği sonucuna varabilir.
Tedbir kararı, büyük bir riskin olduğu ve durum tam olarak araştırılıncaya kadar her şeyin durdurulması gerektiği anlamına gelir.
UAD’deki davalar yıllar sürebilir.
Tedbir kararı aynı zamanda İsrail ve destekçilerine, eylemlerinin uluslararası incelemeye tabi olduğu konusunda da bilgi verecektir.
